چطور کودک را تنبیه کنیم ؟

چطور کودک را تنبیه کنیم ؟ همه ی والدین در مورد تنبیه ، عقاید شخصی مخصوصی دارند . چه آن هایی که آن را می پذیرند و یا رد می کنند ، از تنبیه به عنوان یک روش آموزشی مناسب برای کودکانشان استفاده می کنند .

وقتی کودکتان را به اتاقش می فرستید ، زمان تماشا کردن تلوزیون را محدود می کنید و به او اجازه ی بازی کردن با اسباب بازی مورد علاقه اش را نمی دهید ؛ یا وقتی که به دنبال نزدیک شدن کودک به اجاق گاز ، فریاد می کشید ؛  « نکن ! »  در واقع برای اصلاح رفتار ها از اصول تنبیه استفاده کرده اید .

اگر می توانستیم کودکانمان را فقط با استفاده از روش های مثبت تربیت کنیم ، خیلی عالی بود ؛ اما نمی توانیم . برای آموختن الگوهای رفتاری شایسته ، هم روش های مثبت و هم منفی لازم هستند . ما قصد نداریم تنبیه را بپذیریم یا رد کنیم . بلکه می خواهیم روش آن را بیاموزیم تا هنگامی که تنبیه به عنوان یک روش تربیتی ضروری بود ، تاثیر بیشتری داشته باشد . کمی فکر کنیم که چطور کودک را تنبیه کنیم ؟

تنبیه به تنهایی نمی تواند نتایج دلخواه را فراهم کند . زیرا به طور کلی روشی منفی است . این روش به کودک می آموزد که چه کاری را نباید انجام دهد . اما نمی آموزد که چگونه باید رفتار کند . وقتی تنبیه را بدون تقویت رفتار شایسته به کار می بریم ، کودک نمی داند رفتار ناپسندش را با چه رفتاری جایگزین کند .

جهت تماس و مشاوره تلفنی با روانشناس و مشاوران  متخصص ازطریق تلفن ثابت و بدون پیش شماره با 9092305983 تماس حاصل فرمایید.

یا به سایت www.heiroo.com مراجعه کنید.

نمونه ای برای اینکه بفهمیم چطور کودک را تنبیه کنیم ؟

امیررضای سه ساله برای رسیدن به یک لیوان از صندلی بالا می رود . مادرش او را از صندلی پایین می گذارد و به خاطر بالا رفتن از آن ، او را سرزنش می کند . امیررضا گریه می کند و می گوید ، « دیگه نمی روم بالا ، مامان » . تا این مرحله خوب است ؛ اما این پسربچه نمی آموزد که می تواند از جایی امن تر لیوان بردارد ، یا دفعه ی بعد باید از کسی کمک بخواهد .

او آموخته است که چه کاری را نکند ؛ ولی یاد نگرفته است که چه باید بکند . به علاوه تنبیه وقتی موثر است که موقتی باشد چون وقتی از یک تنبیه به دفعات زیاد استفاه شود ، تاثیرش را از دست می دهد .

والدین مکررا چیزهایی شبیه این را به ما می گویند : « اولین باری که امیررضا را تنبیه بدنی کردم ، خیلی گریه کرد و پس از آن ، برای مدت طولانی رفتارش تصحیح شد ، اما حالا که مرتبا به خاطر رفتار های نادرستش تنبیه بدنی می شود ، هیچ تاثیری ندارد و به نظر هم نمی رسد که به هیچ وجه اهمیتی بدهد . »

این یک سوال بسیار مهم است که چطور کودک را تنبیه کنیم ؟ این یک واکنش تطبیقی کلاسیک است ، و به سبب همین اثر است که ما تنبیه بدنی را به عنوان شکلی از تنبیه توصیه نمی کنیم .

از آن حایی که گاه تنبیه به عنوان یک روش مدیریت ، لازم می شود ، این پرسش شکل می گیرد که : پس چه وقت و چگونه می توانیم از آن استفاده کنیم ؟ ما این اصول را پیشنهاد می کنیم :

تنبیهی را انتخاب کنید که رفتار ناخواسته را کاهش دهد

تنبیه فقط هنگامی موثر قلمداد می شود که بروز رفتار نامناسب را کاهش دهد . در بسیاری از مواقع ، کودکان را برای تنبیه به دفتر مدرسه می فرستند ؛ ولی همان طور که انتظار می رود ، نتیجه ای عاید نمی شود . دانش آموز از انجام تکلیف خودداری می کند و از منتظر ماندن در دفتر مدرسه لذت می برد ، پس رفتارش با بی توجهی تقویت می شود .

تنبیه بدنی ، ایجاد محدودیت و گرفتن اسباب بازی یا امتیازات خاص ( مانند تماشای کارتون ) در صورتی « تنبیه » تلقی می شود که موثر واقع شوند .

برای نمونه امیررضای نه ساله را به خاطر کتک زدن خواهرش به اتاقش فرستادند . او در آن جا با کامپیوتر و اسباب بازی هایش مشغول بازی شد . وقتی مادرش به او گفت که می تواند از اتاق بیرون بیاید ، در حال تماشای کارتون مورد علاقه اش بود . او حتی فراموش کرده بود که تنبیه شده است . به علاوه وقتی از اتاق خارج شد ، خواهرش را دوباره کتک زد تا باز به اتاقش فرستاده شود .

پس نصیحت مشاوره این است که نخست نتایج تنبیه را بررسی کنید . اگر رفتار هدف کاهش یافته بود ، می توانید دوباره از آن نوع تنبیه استفاده کنید . در غیر این صورت ، تکرا آن تنبیه سودی ندارد و باید روش دیگری را بیازمایید .

در تنبیه زیاده روی نکنید

اگر بیش از حد از تنبیه استفاده کنید ، کودک شما به آن عادت خواهد کرد و تنبیه تاثیر خود را به تدریج از دست خواهد داد . هر اقدامی  – اگر هم موثر باشد – شامل ممنوع کردن تماشای تی وی ، تنبیه های بدنی و غیره ، با استفاده ی بیش از حد تضعیف می شود و اثر مورد نظر شما را ایجاد نخواهد کرد .

تنبیه را به تعویق نیندازید

اگر قصد تنبیه کودکتان را دارید ، درس پس از رفتار ناپسندش این کار را انجام دهید . دیده شده بعضا داشتیم مواردی که به مرکز مشاوران هیروو مراجعه کرده اند و گفته اند که مثلا مادر با کودک در منزل مادربزرگ هستند کودک رفتار ناشایستی را انجام می دهد مادر در واکنش به او می گوید :” بگذار به خانه برویم تو را تنبیه خواهم کرد ” .

باید بگوییم که نه این تاثیری نخواهد داشت . رفتار انسان را پی آمد های بدون وقفه کنترل می کنند ( این پی آمد ها می توانند مثبت یا منفی باشند . ) پس صبر نکنید تا مثلا به منزل برگردید و یا تا ” بابا بیاد خونه ” . تا عصر یا فردا یا هفته ی بعد صبر نکنید . هر تنبیهی ، اثرش را با گذشت زمان از دست می دهد و ممکن است کودک نتواند ارتباط تنبیه را با عمل ناپسندش درک کند .

همیشه پیامد ها را تشریح کنید

کودک باید بداند چه رفتاری شما را ناراحت می کند و در صورت پافشاری در انجام آن ، واکنش شما چه خواهد بود . تصمیم خود و پیامد های نادیده گرفتن آن عمل را به او بگویید و به اینکه این که چطور کودک را تنبیه کنیم ؟ فکر کنید .

تنبیه موثر نه تنها یک تنبیه بدون وقفه است ، بلکه تنبیهی است که برای کودک قابل پیش بینی باشد . تنبیه باید در تمام مواردی که آن رفتار ناپسند سر می زند ، انجام شود .

اگر به کودکتان گفته اید که در صورت پرت کردن عروسکش ، آن را از او خواهید گرفت ، پس از هر بار پرت کردن به وعده ی خود عمل کنید تا همیشه منتظر پیامد های رفتار ناپسند خود باشد .

الکی تهدید نکنید

کودک را به تنبیهی که آن را انجام نمی دهید ، تهدید نکنید . پیش از واکنش نشان دادن ، دومین ، سومین یا دوازدهمین فرصت را به او ندهید . همیشه به حرفی که می زنید عمل کنید و چیزی را که گفتید ، جدی بگیرید . تهدیدهای پوچ و ناپایدار ، به رفتار های نادرستی می انجامند که تثبیت شده ، در برابر تغییر مقاوم می شوند .

برای اصلاح رفتار به کودک فرصت دهید

این قسمت از مطلب مشاوره بسیار مهم است ؛ اینکه چطور کودک را تنبیه کنیم ؟ و هدف ما از تنبیه کردن چیست ؟ هدف از تنبیه ، اصلاح رفتار کودک است پس باید به او فرصت بدهید تا آموخته هایش را نشان دهد . اگر تنبیه طول بکشد ، ممکن است کودک فرصت پیدا نکند که رفتار خود را اصلاح کند .

کودک دیر به خانه می آید ، یا وقتی برای چندمین بار به درخواست شما برای صرف شام توجهی نمی کند ، ممکن است عصبانی شوید و برای یک ماه به او اجازه ی بیرون رفتن از خانه را ندهید .

در آن یک ماه او نمی تواند نشان دهد که زود به خانه برگشتن پس ار بازی یا حضور به موقع در سر میز شام را آموخته است . او آن قدر از این تنبیه می رنجد که پنهانی از خانه خارج می شود یا مانند یک حیوان زندانی رفتار می کند .

اما اگر تنبیه او چنین بود که می بایست برای دو روز ، بلافاصله پس از تعطیل شدن از مدرسه به خانه می آمد روز سوم فرصت می داشت تا اصلاح رفتار خود را نشان دهد و ظرف یک ماه اعتماد شما را جلب کند .

برای مشاهده مطالب بیشتر روی لینک زیر کلیک نمایید.

منبع : مشاوران هیروو